သာမေဏေက်ာ္စာသင္တိုက္

Set Mahal Prasada at Polonnaruwa

လကၤာကၽြန္းႏွင့္ ကေမၻာဒီးယား၊ ေလာတို႔ ယဥ္ေက်းမႈခ်င္း ဆက္စပ္မႈကား ျမန္မာ(Burma) ထိုင္း(Thailand) တို႔ ခိုင္ၿမဲသေလာက္ ဆက္စပ္မႈ မရွိေပ။ ျဖစ္သင့္သည့္ အကြာအေ၀းအရ နီးကပ္စြာ ခ်ီေႏွာင္မႈမွ ထိုတိုင္းႏိုင္ငံ တို႔ကို တားဆီးလ်က္ရွိသည္။ သို႔ေပမယ့္ ဆင္ဟာလီလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ထိုကေမၻာဒီးယား ေလာ ႏွစ္ႏိုင္ငံကို အလယ္ေခတ္ (A.D 1000-1450) အခ်ိန္မ်ားက သိရွိခဲ့သည္။ ကေမၻာဒီးယား(Combodia) ကို ဆင္ဟာလ စကားျဖင့္ ကေမၻာဇ (Ka:mbo:ja) ဟု ေခၚခဲ့ၾကသည္။

ကေမၻာဒီးယားသည္ မဲေခါင္ (Mekong) ေတာင္ၾကားတြင္ တည္ရွိသည္။ လူမ်ဳိးစုအားျဖင့္ ႏိုင္ငံလူဦးေရ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သည္ ခမာမ်ားဟု သိၾကသည့္ ထင္ရွားသည့္ လူမ်ဳိးစု ျဖစ္သည္။ သူတို႔သည္ ဗမာျပည္၏ မြန္၊ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ၾကသည္။ အန္ေကာ (Ankor) ေနျပည္ေတာ္သည္ ၆- ရာစုေခတ္မွသည္ သူ၏ က်ဆံုးခ်ိန္ ၁၄၃၁ ထိ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ တည္ရွိေနခဲ့သည္။

လကၤာေျမသမိုင္းကို ေရးဆြဲခဲ့ၾကသည့္ ဆင္ဟာလီမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ခမာမ်ားသည္ ကေမၻာဒီးယား၏ သမိုင္းကို ေရးဆြဲခဲ့ ျပဳလုပ္ခဲ့သူမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ဘုရင့္သမိုင္းကုိ ထုတ္ေဖၚျပသသည့္ သမိုင္းမွတ္တမ္းရွိသူ ဆင္ဟာလီ မ်ားႏွင့္ မတူသည့္အခ်က္ကေတာ့ ခမာမ်ားတြင္ အစဥ္အလာ သမိုင္းအတၳဳပၸတၱိ စာေပမ်ား မရွိခဲ့ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေပမယ့္ အန္ေကာ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ ရွိစဥ္က သူတို႔တြင္ သမိုင္းမွတ္တမ္းတင္ ေက်ာက္ထြင္းစာ (ေက်ာက္ျပားခ်ပ္)မ်ားေတာ့ ရွိခဲ့သည္။

ေလာႏိုင္ငံသည္လည္း ၁၂- ရာစု ေခတ္က ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ယံုၾကည္မႈကို သိမ္းယူ စုေဆာင္းျခင္းျဖင့္ မ်ားစြာေသးငယ္သည့္ ျပည္နယ္ကို ေလာဘုရင့္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ဘုရင္ ဖာငန္ (Fa Ngum)က ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ သူသည္ မင္းသားကို အန္ေကာ တရားရံုးသုိ႔ ေခၚေဆာင္ခဲ့ၿပီး ဘုရင္ Jarame:svara (1327-1353) ၏ သမီးေတာ္ကို လက္ထပ္ခဲ့သည္။ သူသည္ တိုင္းႏိုင္ငံကိုလည္း ျမတ္ဗုဒၶအဆံုးအမႏွင့္အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။

ဘုရင္ ဖာငန္ (Fa Ngum)သည္ (ရဟန္းစုအဖြဲ႕) သံဃာေတာ္မ်ားကို ပါဠိစာေပမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ကုိ ပင့္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ လကၤာေျမကို ပင့္ေလွ်ာက္ ေစလႊတ္ခဲ့သည္။ ထိုဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ကို ေလာင္းပရာဘန္ Luang Prabang ဟု အမည္တြင္ၿပီး ဘုရင္နန္းစိုက္ရာ Muong Swa တြင္ ကိန္း၀ပ္ေစခဲ့သည္။ (ပူေဇာ္ထားရွိသည္)။
ထိုေနရာကို ေလာင္းပရာဘန္ Luang Prabang ဟု ေခၚဆိုျခင္း၏ အက်ဳိးဆက္အေနျဖင့္ ထိုစဥ္အခါမွ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာသည္ ေလာႏိုင္ငံ၏ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာျဖစ္လာခဲ့သည္။

အလယ္ေခတ္ပိုင္းက ေပါေလာနရု၀ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ Sat Mahal Prasada (ဘုံခုႏွစ္ဆင့္) အမည္ရ အေဆာက္ အဦး ရွိခဲ့သည္။ တည္ေဆာက္မႈ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ ဆပ္စပ္၍ အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိး ကြဲဲျပားလ်က္ရွိသည္။ သို႔ေပမယ့္ အားလံုးသေဘာတူညီစြာ လက္ခံၾကသည္ကေတာ့ ထိုေစတီသည္ ကေမၻာဒီးယားသို႔ ျပန္ၾကြသြားသည့္ မူလေစတီေတာ္ပင္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

Cultural relations with Combodia and Loas, Lanka the land of kings, J.B Disanayaka, 2007 ကို ဘာသာျပန္ဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။