သာမေဏေက်ာ္စာသင္တိုက္

ျမတ္ဗုဒၶသည္ ဗုဒၶဘာသာကို တည္ေထာင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္က အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္းတြင္ ပြင့္ထြန္းေတာ္မူခဲ့ၿပီး တရားဓမၼမ်ားစြာျဖင့္ သြန္သင္ဆံုးမေတာ္မူခဲ့သည္။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ သတၱ၀ါအမ်ားအား အသိလိမၼာရွိသူမ်ား ျဖစ္ေစရန္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေနထိုင္တတ္ေစရန္ မည္သို႔မည္ပံု ေနထိုင္ရမည္ကို ေဟာေဖၚ ညႊန္ျပခဲ့ၿပီး မ်ားမၾကားမီ ျမတ္ဗုဒၶ၏ တရားေတာ္မ်ားသည္ အိႏၵိယတခြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ခဲ့သည္။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ဘီစီ ၅၄၃ တြင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူခဲ့ၿပီးေသာ္လည္း ေဟာၾကားသည့္ တရားဓမၼမ်ားသည္ကား အိႏၵိယျပည္မွ တဆင့္ အာရွ ထို႔ေနာက္ ကမၻာတလႊားသို႔ ေရာက္ရွိ ပ်ံ႕ႏွံခဲ့သည္။

၁၃ ရာစု အေစာပိုင္းက အာရွသို႔ ခရီးထြက္လာသည့္ အီတလီခရီးသြား မာကုိပိုလိုသည္ "Travels of Marco polo" စာအုပ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္းကို ေရးသားခဲ့ၿပီး အေနာက္ႏိုင္ငံသားတို႔သည္ ျမတ္ဗုဒၶႏွင့္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေဟာတရားမ်ားကို ၾကားနာခြင့္ ရရွိခဲ့ၾကသည္။

၁၈- ရာစုမွ စတင္ၿပီး ဗုဒၶစာေပမ်ားကုိ ဥေရာပသို႔ သယ္ေဆာင္ခဲ့ၾကၿပီး အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္ႏွင့္ ဂ်ာမန္ဘာသာ တို႔သို႔ ျပန္ဆိုခဲ့ၾကသည္။

၂၀- ရာစုအေစာပိုင္းတြင္ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိး Alan Bennett သည္ ဗမာျပည္ (Burma/Myanmar) သို႔ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ျမတ္ဗုဒၶတပည့္ ရဟန္းေတာ္အျဖစ္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ သူ၏ အမည္ကိုလည္း အာနႏၵေမေတၱယ် ဟု မွည့္ေခၚခဲ့သည္။
၁၉၀၈- ခုႏွစ္တြင္ သူသည္ ၿဗိတိသွ်သို႔ ျပန္သြားခဲ့သည္။ သူသည္ ပထမဦးဆံုး ရဟန္းျဖစ္သည့္ ၿဗိတိန္လူမ်ဳိး ျဖစ္သြားခဲ့သည္။ သူသည္ ၿဗိတိန္တြင္ တရားဓမၼမ်ားကို ေဟာၾကားခဲ့ေလသည္။

ထိုအခ်ိန္ေနာက္ အထူးအားျဖင့္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၇၀ ေလာက္က အာရွမွ သီရိလကၤာ၊ ထိုင္း၊ ဂ်ပန္၊ တရုတ္ႏွင့္ အျခားဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံမ်ားမွ ရဟန္းေတာ္မ်ား သီလရွင္မ်ားသည္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားသုိ႔ သြားေရာက္ ခဲ့ၾကသည္။ အေနာက္တိုင္း လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေနထိုင္သူတို႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို လက္ခံႏိုင္ဖို႔ အျခားဆရာမ်ားက တိုခ်ဲ႕မႈ အခ်ိဳ႕ကို လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ ေျပာင္းလဲခဲ့ၾကေသာ္လည္း ထိုသုိ႔ ေရာက္ရွိသြားၾကသည့္ ဆရာမ်ားစြာကေတာ့ သူတို႔၏ မူရင္း ဓေလ့ထံုးစံကို ထိန္းသိမ္းခဲ့ၾကသည္။

ယခုမ်က္ေမွာက္ ႏွစ္မ်ားတြင္ ဥေရာပ၌ ဗုဒၶဘာသာအေပၚ စိတ္၀င္စားမႈ တိုးတက္လာသည္ကို သတိထားမိသည္။ လက္ရွိ အဖြဲ႕အစည္း၏ အဖြဲ႕၀င္မ်ားစြာ တိုးတက္ခဲ့ၿပီး ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းေဆာင္ အသစ္ေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီးလည္း ျဖစ္ေပသည္။ ထိုအေရအတြက္ အဖြဲ႕၀င္ မ်ားစြာတြင္ အတတ္ပညာရွင္ အသိပညာရွင္ ေျမာက္မ်ားစြာလည္း ပါ၀င္လ်က္ ရွိေပသည္။ ယေန႔ ၿဗိတိန္ တခုထဲတြင္ပင္ အဓိကက်သည့္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္းေတာ္ေပါင္း ၁၄၀ အထက္တြင္ ရွိသည္ကို ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ေပသည္။

Unit-9, Buddhism in the world, Buddhism key stage ii book,Buddhist education foundation (UK), 2002 ကို ဘာသာျပန္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။